Het belang van een veilige werkomgeving: verder kijken dan alleen het incident bij ongewenst gedrag
Pesten, intimidatie, agressie, machtsmisbruik, roddelen, uitsluiting en het achterhouden van informatie; het zijn allemaal vormen van ongewenst gedrag. Dit gedrag draagt bij aan een organisatiecultuur waarin medewerkers zich niet veilig voelen. Ze voelen zich geremd om hun mening of gevoelens te uiten en vermijden mogelijk bepaalde onderwerpen, personen of situaties. Ons eigen onderzoek wijst uit dat intimidatie, conflicten en agressie de afgelopen vier jaar significant zijn toegenomen. Gelukkig groeit ook het bewustzijn in de samenleving over dit soort gedrag op de werkvloer, wat een positieve ontwikkeling is. Om ongewenst gedrag effectief te bestrijden, is het essentieel dat er organisatorische aanpassingen worden doorgevoerd.
Het belang van verder kijken dan het incident alleen bij ongewenst gedrag
Om een omgeving te creëren waarin sociaal wenselijk gedrag wordt gestimuleerd, zijn er drie cruciale aspecten die in orde moeten zijn:
- Vermijd te lang in de wachtstand staan
Vaak zijn we geneigd om sociaal onwenselijk gedrag kleiner te maken. Denk aan veralgemeniseren (“overal gebeurt wel wat”), bagatelliseren (“zo erg is het niet”), ridiculiseren (“mag ik dit nog zeggen of ben ik dan aan het intimideren") of intentie centraal stellen (“zo bedoelen ze het niet, toch?”). Dit maakt dat organisaties moeilijker in actie komen. Het ontbreken van meldingen betekent niet automatisch dat er geen ongewenst gedrag plaatsvindt binnen de organisatie. Vaak is een melding slechts het topje van de ijsberg, terwijl het grootste deel van het probleem zich in stilte afspeelt. Wanneer organisaties herhaaldelijk wegkijken, bewust of onbewust, geven ze impliciet goedkeuring aan dit gedrag. Dit stelt een norm binnen de organisatie en draagt bij aan een onveilig werkklimaat.
- Goed vormgegeven rol van leidinggevenden
Leidinggevenden spelen een cruciale rol bij het bevorderen van een sociaal veilige omgeving. Naast het vermijden van ongewenst gedrag zelf, is het ook van belang om collega's aan te spreken wanneer zij zich schuldig maken aan dergelijk gedrag. Dit betekent dat je als leidinggevende niet meedoet met flauwe grappen over bijvoorbeeld sekse, huidskleur of andere onderwerpen, maar juist een grens trekt en het gedrag bespreekbaar maakt. Op die manier draag je als leidinggevende bij aan het vormen van een veilige omgeving, stap voor stap.
- Teruggaan naar de bron
Wanneer ongewenst gedrag zich voordoet, is het van essentieel belang om niet alleen te focussen op het incident zelf, maar ook te onderzoeken waar het vandaan komt. Waarom vertonen medewerkers dit gedrag? Hoe komt het dat medewerkers zich schuldig maken aan ongewenst gedrag? Blijkbaar is er een cultuur of een context waarin dit gedrag kan ontstaan en/of kan blijven bestaan. Eén of meerdere medewerkers kunnen de grens van ongewenst gedrag passeren, maar het probleem is vaak groter dan dat. Het is belangrijk om breder te kijken en continu de vraag te stellen hoe het kan dat ongewenst gedrag de kans krijgt binnen de organisatie. Wanneer je dat weet, kun je de bron effectief aanpakken en daar interventies op bedenken. Zo doe je niet alleen aan symptoombestrijding. Dit zorgt ervoor dat je een sociaal veilige werkomgeving creëert die langdurig kan blijven bestaan.
Meer informatie
Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact op met je vaste casemanager van mkbasics.nl. Ben je geen klant van mkbasics.nl, dan raden we je aan contact op te nemen met je eigen arbodienst voor passende ondersteuning.